İstanbul’da ‘görünmeyen’ sansür protestosu

Gündem

Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın (TGS) hazırladığı açık hava reklamı, yanından geçerken tam olarak okunamıyor ancak karşısında durunca mesaj netleşiyordu: “Son bir yılda 4253 habere erişim engeli getirildi. Hakikati görmek için #SansürünKarşısındaDur”

Sendika’nın bu yeni kampanyasının sosyal ağlarda yoğun ilgiyle karşılanması üzerine açıklama yapan TGS Yöneticisi Mustafa Kuleli, “Özgür bir medya, demokratik bir Türkiye için herkesin sansürün karşısına dikilmesi lazım. Gerçekleri görebilmek için tüm yurttaşları bizimle beraber olmaya, basın özgürlüğünün yanında yer almaya, sansürün karşısında durmaya çağırıyorum” dedi.

Türkiye Gazeteciler Sendikası tarafından hazırlanan Basın Özgürlüğü Raporu’na göre son bir yılda 96 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı, bağımsız medyaya milyonlarca lira ceza kesildi ve 47 gazeteci 3 Mayıs’a cezaevinde girdi.

Tam metnini Sendika sitesinde bulabileceğiniz TGS Basın Özgürlüğü Raporu’nda son bir yıl şu verilerle özetlendi:

96 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı. 43 gazeteci sözlü olarak tehdit edildi. 32 gazeteci tutuklandı. 3 Mayıs 2023 tarihi itibarıyla 47 gazeteci gazetecilik faaliyeti nedeniyle cezaevinde. Tutuklu gazetecilerin %80’i “silahlı örgüt üyeliği suçu” ile suçlanıyor. 11 gazeteci cezaevinden tahliye edildi. 97 gazeteci gözaltına alındı. Gazeteciler gözaltında toplam 1.087 saat kaldı. 33 gazeteci haklarında açılan soruşturmalar nedeniyle ifade verdi. Geçtiğimiz yıl görülen 125 ceza yargılamasında 263 gazeteci yargılandı. 35 davada karar çıktı. 90 yargılama devam ediyor. 55 yıl 1 ay 21 gün hapis cezası verildi. 63 gazeteci beraat etti. 19 bin TL adli para cezasına hükmedildi. Gazeteciler aleyhine açılan 14 tazminat davasının 7’sinde karar çıktı. Toplamda 120 bin TL tazminata hükmedildi. 4.148 habere ve 46 haber sitesine erişimin engellenmesine karar verildi. 682 haberin tamamının veya bir bölümünün internetten tamamen kaldırılmasına karar verildi. 9 haber içeriği, unutulma hakkı gerekçesiyle arama motorlarından kaldırıldı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’ndan (RTÜK) 58 ayrı idari para cezası kararı çıktı. RTÜK toplamda 13.703.913 TL idari para cezası kesti. 33 defa yayın durdurma cezası verdi. Basın İlan Kurumu (BİK), Evrensel gazetesine 2019’dan itibaren vermediği ilan ve reklamları 22 Ağustos 2022 tarihli kararıyla tümüyle iptal etti.

 

Depremde 26 medya çalışanı hayatını kaybetti

6 Şubat 2023 tarihli depremlerin ardından TGS’ye ulaşan verilere göre en az… 26 gazeteci ve basın çalışanı depremde hayatını kaybetti. 2 gazeteci, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” (TCK 217) suçlamasıyla tutuklandı. 6 gazeteci gözaltına alındı. 4 gazeteci ifadeye çağrıldı. 18 gazeteci linç girişimine varan fizikî saldırıya maruz kaldı. 21 gazetecinin ise haber yapması tehdit edilerek engellendi. 3 gazetecinin iş akdine son verildi veya istifaya zorlandı. RTÜK, deprem ile ilgili yayınlar nedeniyle toplamda 4.324.251 TL idari para cezası ve beş kez yayın durdurma kararı verdi. Arama kurtarma çalışmaları sırasında sosyal medyaya bant daraltma uygulaması yapıldı.

 

Hürriyet ve Halk TV’de hukuksuzluk sürüyor

Rapora göre gazetecilerin ekonomik ve sosyal hakları bağlamında tablo şöyle:

Gazetecilik faaliyeti yürüten işletmelerdeki kayıtlı çalışan sayısı 27.241’e yükseldi. Gazetecilerin, iş kolunda toplam kayıtlı çalışan sayısı içinde oranı %27,4
2022 yılı resmî genel işsizlik oranı %10,4 ve yüksekokul ve fakülte mezunları içinde işsizlik oranı %11,3 iken gazetecilik mezunları arasındaki işsizlik oranı %15,7 2022 yılında da gazetecilik mezunları (%15,7), sosyal hizmetler (%22,4) ve sanat (%16,2) mezunlarının ardından en yüksek işsizliğe maruz kalan üçüncü kesim oldu.
İşsizliğin ve güvencesiz istihdamın neden olduğu karamsarlığı TGS, yürüttüğü başarılı örgütlenme kampanyaları ile dağıtıyor. TGS, işkolunda toplamda 15 farklı işletmede yetkili. Görüşmelerin çeşitli aşamalarda sürdüğü dört işletmede daha toplu iş sözleşmesi imzalanması halinde bu sayı 19 olacak. Bu şirketlerin 8’i uluslararası, 7’si ulusal ve 4’ü yerel düzeyde faaliyet yürütüyor. İşverenlerin sendika karşıtı tutum ve ısrarı bu dönemde de görülüyor. Hürriyet gazetesi ve Halk TV’nin TGS’nin işyerlerinde aldığı yetkiye karşı açtığı davalar çeşitli aşamalarda devam ediyor. İşverenlerin yetki itirazlarına, uzun süren yetki davalarına ve bu süreçte işverenlerin işten atma tehditlerine rağmen TGS’nin örgütlüğü olduğu işyeri sayısı devamlı yükseliyor. TGS, gazeteciler arasında örgütlenme deneyimi ve tarihi olan tek sendika olarak bu dönemde de öne çıkıyor. Ocak 2023 verilerine göre Sendika’nın üye sayısını 1671.